การเดินทางจากอดีตของวงปี่พาทย์บ้านใหม่หางกระเบน (พาทยรัตน์) (๑)
ความสำคัญของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา นอกจากเศษอิฐกากปูนร่องรอยเมืองเก่า ทั้งสถูปเจดีย์ กำแพงเมือง พระพุทธรูป ฯลฯ ที่ทำให้ได้รับการยกย่องจากองค์การยูเนสโกขึ้นทะเบียนให้เป็น “มรดกโลก”
ความสำคัญของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา นอกจากเศษอิฐกากปูนร่องรอยเมืองเก่า ทั้งสถูปเจดีย์ กำแพงเมือง พระพุทธรูป ฯลฯ ที่ทำให้ได้รับการยกย่องจากองค์การยูเนสโกขึ้นทะเบียนให้เป็น “มรดกโลก”
เจรียง หรือจำเรียง ดนตรีพื้นบ้านอีสานใต้ ภาษาเขมรแปลว่า ร้อง ใช้ขับลำเรื่องราวในพุทธศาสนา นิทานโบราณ เกี้ยวพาราสี หรือสุภาษิตเตือนใจ ประกอบการเล่นดนตรีในหลายลักษณะ ไม่ว่าจะเป็นเจรียงซันตรูจ เจรียงกันกรอบกัย ฯลฯ
ว่ากันว่าพุทธศาสนาแบ่งสัตว์เป็น ๒ ประเภท คือสัตว์ประเสริฐได้แก่มนุษย์ และสัตว์เดรัจฉาน ได้แก่จำพวกงู ไส้เดือน นก ไก่ ช้าง ม้า ตะขาบ แมงมุม แต่ทำไมสัตว์ที่มี “ธัมมสัญญา” รู้ดีชั่วอย่างมนุษย์จึงต้องการครอบครองอวัยวะสัตว์อื่นที่เชื่อว่าให้คุณ? ถึงขั้นเบียดเบียนชีวิตและลงปลายด้วยการสูญพันธุ์
นายเผยเล่าความใฝ่ฝันในอนาคตของตนให้ฟัง ว่า “ผมอยากทำเครื่องดนตรีครบชุดเอาไว้เป็นอนุสรณ์อยู่คู่กับหมู่บ้านระไซร์ แล้วปลูกบ้านใหม่สักหลังหนึ่งสำหรับเก็บเครื่องดนตรีชุดนี้โดยเฉพาะ และเอาไว้เล่นดนตรี สอนดนตรีแก่ลูกหลานด้วย พวกเขาจะได้ร่ำเรียนกันต่อไป”
อาชีพที่เลี้ยง “ชีวิต” กับอาชีพที่หล่อเลี้ยง “จิตวิญญาณ” ประโยคสั้นๆ ง่ายๆ แต่แฝงความหมายลึกซึ้ง เพราะเชื่อว่า ชีวิตการทำงานของมนุษย์ทุกคน จุดมุ่งหมายไม่ได้อยู่ที่ “เงิน” เพียงอย่างเดียว แต่ทว่า “ความสุข” ที่ได้ทำในสิ่งที่ตนรัก ย่อมสำคัญยิ่งกว่า…
อดีตจนถึงปัจจุบันดนตรีไทยเป็นดนตรีที่รับใช้วิถีชีวิตผู้คนในสังคม โดยเฉพาะเสียงดนตรีที่เข้าไปมีบทบาทในการสร้างบรรยากาศ (การประโคม) ให้แก่พิธีกรรมทางศาสนา หรืออีกนัยหนึ่งกล่าวคือมีหน้าที่เป็นกาลเทศวิภาค (Demarcation) อันเป็นเครื่องบอกเวลา/ขั้นตอนในกิจกรรมต่างๆ ของพิธีกรรม
ประเทศไทยโฆษณาหนักหนา ว่าติดอันดับโลกเรื่องค้าข้าวส่งออก และมีพันธุ์ข้าวดีที่สุดอย่างหอมมะลิ แต่ไทยไม่เคยมีพิพิธภัณฑ์ข้าวและยกย่องชาวไร่ชาวนา
คงไม่เป็นการเกินเลยนัก หากจะกล่าวว่า บนเวที “มหกรรมสืบสานฮีตฮอยหมอลำ เฉลิมพระเกียรติฯ ๘๔ พรรษา” “ฉวีวรรณ ดำเนิน” เธอคือหมอลำหญิงที่มีความโดดเด่นที่สุด
กล่าวโดยพิสดาร อุปมาพิธีไหว้ครูดนตรีไทยประหนึ่งภาพจิตรกรรมไทยประเพณี นอกจากคุณค่าทางศิลป์ที่เป็นที่ประจักษ์เพราะความงามตาแล้ว ก็มิได้ละเลยความลุ่มลึกทางความคิดแห่งวัฒนธรรมอย่างไทยที่ถ่ายทอดผ่านเส้นสายและเรื่องราวในภาพจิตรกรรม