‘สไตล์’ เพลงดนตรีปี่พาทย์ฝั่งธนบุรี นัยยะหนึ่งจึงโดดเด่นด้วยฆ้องวงใหญ่ที่สัมพันธ์เชื่อมโยงถึงกันระหว่าง การใช้มือ-ทำนองเพลง-การฝึกปฏิบัติ ซึ่งแน่นอนว่า ต้องก่อรูปขึ้นจากภูมิปัญญาความรู้ดั้งเดิมของสำนักที่มีเกี่ยวกับฆ้องวงใหญ่อย่างดียิ่ง โดยเฉพาะเพลงหลักการเกี่ยวข้องพิธีกรรม ที่ถือได้ว่ามีหลักฐานใหญ่โตมากกว่าเพลงประเภทอื่นของปี่พาทย์ฝั่งธนฯ
โดยเฉพาะ ‘บ้านสมเด็จเจ้าพระยา’ สถาบันเปิดสอนหลักสูตรดนตรี ตั้งแต่มีสถานะตั้งต้นเป็นวิทยาลัยครู สถาบันราชภัฏ มหาวิทยาลัยราชภัฏ ที่ชัดเจนแล้วว่ามีวิถีความคิด ‘สร้างสรรค์’ ให้ความสำคัญกับการยอมรับอัตลักษณ์ทางดนตรีไทยที่ ‘หลากหลาย’
บทความสารคดีขนาดยาว ร้อยเรียงเรื่องราวปฏิบัติตนของครูดนตรีไทย ชื่อ ‘ศิวศิษฏ์ นิลสุวรรณ’ ที่ไม่เพียงเป็นตัวอย่างแก่ลูกศิษย์ หากแต่เป็นแรงบันดาลใจและตัวอย่างกำลังใจให้คนในโลกวิชาชีพครู
ทันทีที่ข่าวจัด ‘คนรักดนตรีไทยรวมใจช่วยป๋อม บอยไทย’ แพร่สะบัดหน้าสื่อออนไลน์ แม้ในหมู่แวดวงคนดนตรีปี่พาทย์จะพอทราบ ว่าผู้ช่วยศาสตราจารย์รังสรรค์ บัวทอง ทัพหน้านักระนาด ‘บ้านบัวทอง’ จังหวัดสุพรรณบุรี จะเคยผ่านสังเวียนประชันชั้นเชิงเพลงดนตรีกับคุณชัยยุทธ โตสง่า [ป๋อม บอยไทย] ในนาม ‘บ้านโตสง่า’ มาแล้วในอดีต หากแต่เขาไม่รอช้าขานรับพร้อมยื่นมืออาสาเป็นเจ้าภาพสถานที่จัด
ควบคู่กับการบุกเบิกการเรียนการสอนดนตรีเป็นวิชาเอกสถาบันแรกในระดับอุดมศึกษา ในหลักสูตรประกาศนียบัตรการศึกษาชั้นสูง [ป.กศ.ชั้นสูง] ของวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา ตั้งแต่ พ.ศ. 2513 กิจกรรมสำคัญที่ได้รับความสนใจจากนักเรียนนักศึกษาและเป็นความคิดก้าวหน้าทางวิชาการดนตรีสมัยนั้น คือ “นิทรรศการดนตรี”
กล่าวสั้นรวบรัดกระชับเพื่อเข้าใจ ‘ไม้ตะขาบ’ เป็นเครื่องกระทบในวัฒนธรรมไม้ไผ่ ทำหน้าที่เฉกเช่นกรับ เกราะ โกร่ง สำคัญที่เสียงจังหวะหนักจากแรงดีดกระทบไม้ไผ่ ดัง ‘ปัง-ปัง’ ไม่ต่างเสียงจังหวะหนักอื่นๆ ที่ได้จากอาการกระทุ้ง กระแทก กระทั่ง เครื่องเคาะตีไม้ไผ่/ไม้เนื้อแข็ง
นิยามตัวตน ‘สุรศักดิ์ กิ่งไทร’ ในหนึ่งย่อหน้า เขาเป็นคนจังหวัดลพบุรี ศิษย์เก่าวิทยาลัยนาฏศิลป กรุงเทพฯ ทุกวันนี้ตำแหน่งหน้าที่งานหลัก คือดุริยางคศิลปินอาวุโส สำนักการสังคีต กรมศิลปากร เสียงเครื่องเป่าไทยทั้งปี่/ขลุ่ยผลงานบรรเลงของเขา นอกจากปรากฏในส่วนงานราชการบนพื้นที่ดนตรีไทยในขนบ เขายังเป็นทั้งเบื้องหน้าเบื้องหลังเจ้าของเสียงเครื่องเป่าไทยบนพื้นที่ดนตรีร่วมสมัย
ต้องไม่ลืมว่า สมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิจ มีรับสั่งให้ครูเทวาฯ แต่ง โหมโรงอาทิตย์อุทัย เมื่อ พ.ศ. 2480 ขณะออกไปเฝ้าที่ตำหนักประเสบัน เมืองบันดุง ประเทศอินโดนีเซีย ก็เท่ากับว่าโหมโรงนี้เกิดขึ้นในขณะที่ครูเทวาฯ มีอายุเพียง 30 ปี เท่านั้น
‘ครูสอนเพชรบุรี’ ที่ครูบุญยงค์กล่าวทิ้งท้ายไว้เป็นเบาะแส สืบสาวราวเรื่องแล้วแน่นอนว่าไม่ใช่ครูหลวงประดิษฐไพเราะ [ศร ศิลปบรรเลง] ครูสอน วงฆ้อง หรือครูสอน อยู่ประคอง [บางขุนเทียน] หากแต่เป็นนายสอน สุวรรณเสวก [อ่านว่า สุ-วรรณ-นะ-เส-วก] รกรากเป็นคนพื้นที่ใต้วัดใหม่สุทธาวาส ตำบลบางครก อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี คนคนเดียวกันกับที่แวดวงดนตรีปี่พาทย์เขตพระนครในอดีต เรียก ‘นายสอนผ่านฟ้า’
สารคดีขนาดสั้นฉายภาพชีวิตนักปี่พาทย์และครูดนตรีไทยสามัญชน ผู้รับรางวัลศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง [ดนตรีไทย] พ.ศ. 2540
